Bursa Milletvekili Dr. Ceyhun İrgil, Anadolu insanının okuma yazma öğrenmesine, modern ve bilimsel tarım teknikleriyle üretim yapmasına olanak sağlayan köy enstitülerinin kuruluşunun 76 yıldönümünde bir açıklama yaptı. Nüfusunun yüzde 80’i kırsalda yaşarken tamamen Türkiye’ye özgü, dünyada bir benzeri olmayan köy enstitüleri modeliyle hem yeni öğretmenlerin yetiştirildiğine hem de köylünün aydınlanmasına olanak sağlandığını belirten Dr. İrgil açıklamasında şunları söyledi:
“Kurtuluş Savaşı’ndan çıkmış, yokluk ve yoksullukla boğuşan Anadolu’da köy enstitüleri açılması ve buralarda tarımda, sanatta, zanaatta ve sağlık alanında öğretmenler yetiştirilmesi sayesinde Türkiye kısa sürede uygarlık yolunda ilerledi.
Ne yazık ki ülke insanının aydınlanmasını istemeyen bazı çıkar çevrelerince önce bu okullardaki eğitimin içini boşaltma çabaları, ardından da tamamen kapatma eğilimleri nedeniyle köy enstitüleri sadece 14 yıl açık kalabilmiştir. Evet, o gün okulların kapılarına kilit vurdular ama o ruhu tamamen yok etmeleri mümkün olmadı.
Bugün bunu daha iyi görmekteyiz. Eğitim sistemimizde son dönemde hız kazanan bir hareketle anaokul seviyesindeki çocuklarımızın dahi kafalarına bilim dışı, hatta ‘gerici’ düşünceler sokulmaya çalışılıyor.
Şu anda ortaöğretim eğitim kitaplarından, köy enstitülerinin temeli olan Atatürk ilkeleri ve Cumhuriyet aydınlanmasına ilişkin bilgiler silinmeye çalışılıyor, çocukların hafızasında bunlara dair bir kırıntı bile bırakmak istemiyorlar. Şunu söylemek isterim ki; bilmedikleri ve anlayamadıkları bir şey var, ne eğitim sisteminden ne de bu topraklardan Mustafa Kemal ruhunu silemezler. Silemeyecekler! Bu ülke insanı buna izin vermeyecek. Korkutarak, sindirerek başaracaklarını zannediyorlar ama başaramayacaklar!
İktidardan korkan veya iktidara bayılan herkesin bunu görmesini diliyorum. Eğer iktidar ‘milli’ ve ‘yerel’ vurgularında sahici ve samimi olsaydı, 4+4+4 modeliyle eğitim sistemini parçalamaz, parası olanın okuduğu, parası olmayanın kavrulduğu bir sistemi dayatmazdı. Parasız, eşit ve adil bir eğitim olanağını sunardı.
Ben, köy enstitülerinin kuruluşunun 76. yılında, bu okulları açarak ülkenin yoksul köylerinden önemli değerler kazandıran bu eğitim modelinin mimarı İsmail Hakkı Tonguç’a ve dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’e bu vesileyle rahmet diliyorum.”